Λογοθεραπεία

H Λογοθεραπεία έχει σκοπό την ανάπτυξη της επικοινωνίας, την πρόληψη, αξιολόγηση και
αντιμετώπιση των διαταραχών του προφορικού και γραπτού λόγου και της ομιλίας σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Στο κέντρο ΕΠΙΝΟΗΣΗ στον Άλιμο αναλαμβάνουμε προβλήματα ομιλίας, προβλήματα λόγου αλλά και επικοινωνιακές διαταραχές.

Τι μπορεί να αντιμετωπίσει η Λογοθεραπεία

Διαταραχές λόγου:

• Ειδική Γλωσσική Διαταραχή – SLΙ
• Διαταραχές στον τομέα της σημασιολογίας (φτωχό λεξιλόγιο)
• Διαταραχές στον τομέα της πραγματολογίας (χρήση του λόγου με κοινωνικό σκοπό)

Διαταραχές ομιλίας:

• Καθυστέρηση ομιλίας
• Διαταραχές της άρθρωσης (δυσκολία στην παραγωγή φωνημάτων και συμπλεγμάτων)
• Διαταραχές της φωνολογίας (ακουστική διάκριση ενός ή περισσότερων φωνημάτων)
• Διαταραχές στη ροή της ομιλίας (τραυλισμός, ταχυλαλία)
• Λεκτική απραξία (δυσκολίες στις κινήσεις των στοματοπροσωπικών μυών)

Επικοινωνιακές διαταραχές:

•  Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή- Αυτισμός
•  Αυτισμός Υψηλής Λειτουργικότητας
•  Σύνδρομο Asperger

Κάθε παιδί στο κέντρο ΕΠΙΝΟΗΣΗ στον Άλιμο αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα ανάλογα με την ηλικία του, τη νοητική του κατάσταση και το επίπεδο δυσκολίας που παρουσιάζει και με τη χρήση κατάλληλου οπτικοακουστικού υλικού. Οι γονείς ενημερώνονται  για τους στόχους του θεραπευτικού προγράμματος και καθοδηγούνται  για τη συνέχιση της θεραπευτικής παρέμβασης στο οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού με στόχο την αυτοματοποίηση των στόχων. Η Λογοθεραπεία είναι μία επιστήμη που συνεχώς εξελίσσεται και βελτιώνει τα αποτελέσματά της.

Συχνές Ερωτήσεις που αφορούν τη Λογοθεραπεία

Πότε ένα παιδί μπορεί να εμφανίζει διαταραχή του λόγου ή της ομιλίας;

Ένδειξη μπορεί να είναι ότι το παιδί:

• Έχει αργήσει να μιλήσει. Είναι τριών χρονών και δεν έχει αρχίσει ακόμη να μιλάει.
• Μιλάει με  “μωρουδίστικο” τρόπο σε σχέση με την ηλικία του. Οι δασκάλες στον παιδικό σταθμό
  ή στο προνήπιο παραπονιούνται ότι δεν καταλαβαίνουν τι θέλει να πει.
• Χρησιμοποιεί κάποιο φώνημα σωστά σε κάποιες λέξεις, ενώ το ίδιο φώνημα μπορεί να
  αρθρώνεται λανθασμένα σε μια άλλη λέξη. Π.χ. το παιδί μπορεί να λέει καθαρά τη λέξη «κακό»,
  ενώ τη λέξη «κόκκινο» να την προφέρει «τόττινο».
• Δεν έχει πλούσιο λεξιλόγιο σε σχέση με τα παιδιά της ηλικίας του.
• Παρουσιάζει δυσκολίες όσον αφορά στους απλούς γραμματικούς κανόνες. Οι φράσεις που
  σχηματίζει αποτελούνται μόνο από δύο-τρεις λέξεις. Παραλείπει να χρησιμοποιήσει άρθρα (π.χ.
  λέει «μαμά πάει σπίτι»),  ή παραλείπει προθέσεις (π.χ. «ο μπαμπάς κοιμάται κρεβάτι»),
  αποφεύγει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες  ή μπορεί να δυσκολεύεται να σχηματίσει σωστά τον
  πληθυντικό αριθμό.
• Παρουσιάζει δυσκολία στη ροή της ομιλίας. Πιο συγκεκριμένα, δυσκολεύεται όταν ξεκινάει μια
  πρόταση καθώς μπορεί να κολλήσει στον πρώτο ήχο της λέξης ή μπορεί να χρειαστεί να
  επαναλάβει πολλές φορές την πρώτη συλλαβή. Επίσης, μπορεί να επαναλάβει μικρές λέξεις όπως
  το “και” ή τα άρθρα των λέξεων.
• Δυσκολεύεται στο να μεταφέρει απλές πληροφορίες από την καθημερινότητά του επειδή δεν
  μπορεί να οργανώσει τις σκέψεις του.
• Όταν πλέον βρίσκεται στη σχολική ηλικία δυσκολεύεται στην κατάκτηση της ανάγνωσης αλλά
  και της γραφής. Επίσης μπορεί να έχει δυσκολίες στην ορθογραφία, στην κατανόηση ενός
  κειμένου, αλλά και στην προφορική και γραπτή απόδοση των σκέψεών του.

Για να θεωρηθεί ένα παιδί ότι αντιμετωπίζει προβλήματα λόγου ή ομιλίας δεν είναι απαραίτητο να παρουσιάζει όλα τα παραπάνω. Εάν υπάρχει έστω και μια μεμονωμένη δυσκολία καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε κάποιον λογοθεραπευτή που θα σας ενημερώσει για την ανάγκη για Λογοθεραπεία.

Το παιδί μου είναι τριών χρονών και δεν σχηματίζει ακόμη προτάσεις. Πρέπει να ανησυχώ;

Σύμφωνα με τα αναπτυξιακά ορόσημα, ένα παιδί στην ηλικία των τριών χρόνων θα πρέπει να
είναι ικανό να σχηματίζει φράσεις των 2-4 λέξεων. Η επικοινωνία με μεμονωμένες λέξεις
θεωρείται φυσιολογική στην ηλικία του ενός έτους. Παρατηρείται λοιπόν μια σημαντική
καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας. Καλό είναι να προωθήσουμε με την Λογοθεραπεία την ανάπτυξη του παιδιού.

Το παιδί μου δείχνει την εντύπωση ότι κατανοεί, αλλά δεν εκφράζεται λεκτικά.

Σύμφωνα με την τυπική γλωσσική ανάπτυξη ένα παιδί 12 μηνών ξεκινάει να παράγει τις πρώτες
του λέξεις και μέχρι τα 3 έτη είναι ικανό να εκφέρει προτάσεις με απλή συντακτική δομή για να
εκφραστεί. Σε παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο η καθυστέρηση
στην έναρξη της ομιλίας, η οποία μπορεί να σταθεί από μόνη της σαν διάγνωση αλλά και να
αποτελεί μέρος της κλινικής εικόνας κάποιων άλλων διαταραχών, όπως της Διαταραχής
ελλειμματικής προσοχής – Υπερκινητικότητας ή της Ειδικής Γλωσσικής Διαταραχής. Όποια και να
είναι η  κατάσταση συνήθως βασίζεται στην ύπαρξη δυσκολίας στην κινητικότητα των
στοματοπροσωπικών μυών (γλώσσα, παρειές, γνάθοι).

Το παιδί μου χρησιμοποιεί πολύ απλό λεξιλόγιο ή/ και πολλές φορές άσχετες λέξεις.

Πιθανόν το παιδί να εκφράζεται τόσο απλά επειδή έχει χαμηλό επίπεδο λεξιλογίου σε σχέση με
αυτό που θα έπρεπε να έχει κατακτήσει ή επειδή δυσκολεύεται να εκφέρει κάποιες λέξεις, οπότε
επιλέγει να μην τις παράγει. Επίσης μπορεί το παιδί να δυσκολεύεται στην ανάκληση νέου
λεξιλογίου, δηλαδή δεν μπορεί να θυμάται νέες λέξεις που μαθαίνει. Σε αυτή την περίπτωση
μπορεί να μη θυμάται μια συγκεκριμένη λέξη για να περιγράψει κάτι και να χρησιμοποιεί μια
παρεμφερή π.χ. να λέει τσεκούρι αντί για πριόνι. Σε κάθε περίπτωση ένα παιδί που εμφανίζει
φτωχό λεξιλόγιο συγκριτικά με την ηλικία του, θεωρείται ότι παρουσιάζει διαταραχή στον τομέα
της σημασιολογίας, θέμα που αντιμετωπίζεται στην Λογοθεραπεία.

Το παιδί μου δε μιλάει αρκετά καθαρά, ώστε να το καταλαβαίνουν τρίτοι.

Πρόκειται για την περίπτωση όπου το παιδί δεν μπορεί να αρθρώσει αρκετούς ήχους της
μητρικής του γλώσσας  ή δεν μπορεί να αρθρώσει σωστά κάποια φωνήματα (π.χ. ήγιος αντί για
ήλιος) ή αντικαθιστά (π.χ. σάλασσα αντί για θάλασσα), ή παραλείπει ήχους (νεό αντί για νερό)
και συλλαβές λέξεων (σοκομείο αντί για νοσοκομείο).  Όλα τα παραπάνω γίνονται εξαιτίας της
λάνθασμένης τοποθέτησης των οργάνων της άρθρωσης (γλώσσα, χείλη κτλ.) και
παρουσιάζονται σε μεγαλύτερη συχνότητα σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και λιγότερο σχολικής. Μία δωρεάν αξιολόγηση στο κέντρο μας στον Άλιμο θα σας δώσει μια εικόνα για το αν το παιδί σας χρειάζεται Λογοθεραπεία.

Το παιδί μου δε λέει το «ρ». Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Στην τυπική εξέλιξη της ομιλίας είναι επιτρεπτό το «ρ» να αρθρωθεί τελευταίο καθώς αποτελεί το
πιο «δύσκολο» γράμμα γιατί απαιτεί την ανύψωση της γλώσσας αλλά και την ταυτόχρονη
παλμική της κίνηση.  Είναι φυσιολογικό μέχρι να κατακτηθεί η σωστή άρθρωση του «ρ» το παιδί
να το αντικαθιστά με το «λ» που μπορεί να το αρθρώσει πιο εύκολα, π.χ. «λάβω» αντί για
«ράβω». Άλλη διαδικασία που μπορεί να συναντηθεί στη τυπική γλωσσική ανάπτυξη είναι να
αντικατασταθούν τα φωνήματα «λ» και «ρ» από τον ήχο «γι» π.χ. «γιαγός» αντί για «λαγός»
και «Μαγία» αντί για «Μαρία». Τέλος, πολλές φορές συμβαίνει το «ρ» να μην αρθρώνεται
καθόλου και να είναι τελείως άηχο π.χ. «νεό» αντί για «νερό». Στην τυπική γλωσσική ανάπτυξη
ενός παιδιού όλα τα παραπάνω φαινόμενα είναι αποδεκτά.
Εάν το «ρ» είναι το μόνο φώνημα που δεν μπορεί να αρθρώσει το παιδί τότε θα πρέπει να του
δώσουμε χρόνο μέχρι να φτάσει στην προηγούμενη χρονιά πριν πάει στην Α΄ τάξη του
δημοτικού. Αν όμως το παιδί αντιμετωπίζει και δυσκολία στην άρθρωση και άλλων φωνημάτων,
τότε είναι μεγάλες οι πιθανότητες να δυσκολευτεί στη σωστή εκφορά του «ρ» χωρίς τη βοήθεια
της λογοθεραπείας. Είναι απαραίτητο να έχει ολοκληρωθεί πλήρως η ανάπτυξη του
φωνολογικού συστήματος, έτσι ώστε το παιδί να πάει στην Α΄ δημοτικού και να μιλάει τελειίως
καθαρά..
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αφήσουμε να πάει το παιδί στην Α΄ δημοτικού χωρίς να λέει
το «ρ» γιατί μπορεί να προκληθούν αισθήματα ντροπής απέναντι στους συμμαθητές του αλλά
και απέναντι στη δασκάλα. Επιληφθείτε των θεμάτων αυτών με τη Λογοθεραπεία. Αντιμετωπίστε σήμερα τα θέματα αυτά.

Το παιδί μου τραυλίζει όλο και πιο συχνά. Είναι ανησυχητικό;

Οι επαναλήψεις αρχικών φωνημάτων ή συλλαβών συναντούνται πολλές φορές στην τυπική
γλωσσική ανάπτυξη, όμως καθώς το παιδί μεγαλώνει αυτές μειώνονται και εγκαθίσταται η
φυσιολογική ροή στην ομιλία. Ο παθολογικός τραυλισμός πρωτοεμφανίζετται πιο συχνά σε
παιδιά ηλικίας 2-5 ετών, τα οποία επαναλαμβάνουν αρχικές συλλαβές (π.χ. πα-πα-πάμε), μικρές
λέξεις όπως το «και», ενώ λιγότερο συχνά μπορεί να παρουσιάσουν ταυτόχρονα και συσπάσεις
στο πρόσωπό τους. Αρκετά συχνά η ομιλία του παιδιού πριν την περίοδο που αρχίζει να
τραυλίζει είναι καλή χωρίς μπλοκαρίσματα, παύσεις και επαναλήψεις. Πολλές φορές ο τραυλισμός
μπορεί να ξεκινήσει με αφορμή ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή του παιδιού που το επηρέασε
ψυχολογικά. Ο τραυλισμός μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή σταδιακά.
Το αν ο τραυλισμός ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας μπορεί να εξαλειφθεί ή να γίνει μόνιμος
επηρεάζεται τόσο από την κληρονομικότητα όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Σε
μεγάλο ποσοστό εμφανίζεται ως συνοδή διαταραχή σε παιδιά με φωνολογική διαταραχή και
όταν αποκατασταθεί το φωνολογικό σύστημα των παιδιών αυτών τότε εξαλείφεται και ο
τραυλισμός. Επίσης πολλά παιδιά που δυσκολεύονται να περιγράψουν ή να αφηγηθούν κάτι, ο
λόγος τους παρουσιάζει επαναλήψεις. Οι διαταραχές του ρυθμού της ομιλίας επηρεάζονται από
την ψυχολογία του παιδιού ή του εφήβου σε σχέση με τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στην
ζωή τόσο του ίδιου όσο και των μελών του οικογενειακού του περιβάλλοντος. Η Λογοθεραπεία προσφέρει τα εργαλεία για επίλυση των θεμάτων αυτών.